نگاهی به روزهای خاص زندگی زنانه
تأملی درباره یک چرخه طبیعی در زندگی زنان که با تغییرات جسمی و روحی زیادی همراه است.
معصومه متین‌نژاد | شهرآرانیوز؛ «سرگرم بازی‌های کودکانه خودم بودم که این اتفاق مانند شوکی بر سرم آوار شد. درباره عادت ماهیانه زنان چیز‌هایی از این‌طرف و آن‌طرف شنیده بودم، ولی شنیدن کی بود مانند دیدن! آن‌قدر اطلاعاتم دراین‌باره محدود و اشتباه بود که تا ماه‌ها حتی نتوانستم با موضوع کنار بیایم. تا چندسال هم از نظر روانی توانایی پذیرش آن را در زندگی‌ام نداشتم تا اینکه یک روز خیلی اتفاقی با پرستاری هم‌صحبت شدم. حرف‌های او مانند یک مُسکن قوی، افزون‌بر اینکه آرامم کرد، به خیلی از پرسش‌هایم نیز پاسخ داد. اتفاقی که باید چهارسال پیش توی زندگی‌ام می‌افتاد و حالا افتاده‌بود!»
حتم دارم تجربه تلخ دوستم از یک اتفاق طبیعی در زندگی‌اش، شما را نیز یاد دوران بلوغ خودتان انداخت. تنش‌های روحی و چه‌کنم‌ها و پرسش‌های بی‌شماری که برای خیلی از آن‌ها منبعی برای پاسخگویی پیدا نمی‌کردید. خجالت، حیا یا هرچه اسمش را بگذاریم، مانند نخی نامرئی به دور دختران می‌تنید و قدرت تکلم دراین‌باره را از آن‌ها می‌گرفت.
اتفاقی که هنوز هم برای خیلی از دختران نوجوان ما می‌افتد و برخی از آن‌ها تا سال‌ها پس از تجربه مادری نیز با اطلاعات اشتباهی که دراین‌باره دارند، سلامتی‌شان را به‌خطر می‌اندازند. موضوعی که می‌خواهیم امروز به کمک دکتر مهناز آمالی خامنه، متخصص زنان و زایمان، بی‌رو‌دربایستی، قدری درباره آن با شما حرف بزنیم و به برخی از پرسش‌های ذهنی‌تان در این حوزه پاسخ دهیم.
۸ تا ۱۵ سالگی، رشد قدی پس از قاعدگی
یکی از دغدغه‌های جدی بیشتر دختران و خانواده‌های آن‌ها متوقف شدن رشد قدی با شروع عادت ماهیانه است. رشد قدی افزون‌بر شرایط محیطی و ژنتیکی، به ترشح هورمون رشد و هورمون‌های جنسی نیز بستگی دارد، بنابراین بلوغ زودرس می‌تواند آن را تحت الشعاع قرار دهد، هرچند رشد قدی تا حدود بیست‌سالگی ادامه دارد. ازاین‌رو فقط کسانی که بلوغ زودرس را تجربه می‌کنند نیاز است که به پزشک مراجعه کنند و از مداخلات درمانی کمک بگیرند.
۴ تا ۸ ساعت
استفاده از وسایل بهداشتی مانند پد یا تامپون تاحدی سلیقه‌ای است، ولی باید هر چهار تا هشت ساعت یک‌بار آن‌ها را عوض کرد، درغیر این‌صورت مشکلاتی مانند عفونت ایجاد می‌شود که درمان آن زمان‌بر است.
۴۵۰ تکرار
هر زن بـه طور متوسط ۴۵۰ مرتبه در طول زندگی خود عادت ماهیانه می‌شود.
عادتی پرتکرار
پریود، عادت ماهیانه، حیض یا قاعدگی تغییراتی جسمی است که از سن بلوغ و به‌صورت ماهیانه در بدن زنان اتفاق می‌افتد و همراه با نشانه‌هایی است که برخی از آن‌ها طبیعی و برخی غیرطبیعی است و نیاز به پیگیری و درمان دارد. این عادت پرتکرار نشانه باروری یک زن است و تا سن یائسگی ادامه پیدا می‌کند.
چرخه قاعدگی
تخمدان‌ها هرماه یک تخمک آزاد می‌کنند که به این فرایند تخمک‌گذاری می‌گویند. در این شرایط تغییرات هورمونی در بدن ایجاد می‌شود که رحم را برای بارداری آماده می‌کند. در صورتی که تخمک بارور نشود، لایه‌های رحم تخریب می‌شود و عادت ماهیانه با خون‌ریزی و تخلیه ترشحات اتفاق می‌افتد.
نشانه‌های یک دوره
- درد شکم، سینه و منطقه رحم
- خون‌ریزی‌های شدید چندروزه
- نفخ یا ورم شکم
- سندرم پیش از قاعدگی*
- احساس سرما و لرز
*سندرم پیش از قاعدگی شرایطی شایع است که بیش از ۹۰درصد زنان آن را تجربه می‌کنند و نشانه‌های آن پنج تا یازده روز پیش از شروع عادت ماهیانه بروز می‌کند، مانند نفخ، گرفتگی عضلات، درد استخوان، جوش و آکنه، بی‌حوصلگی و خستگی، حساسیت به نور، داشتن اضطراب و غم.
۲۱ تا ۳۵ روز
چرخه قاعدگی معمولا بین ۲۱ تا ۳۵ روز است و خون‌ریزی بین ۳ تا ۱۰ روز طول می‌کشد.
خون‌ریزی زیاد
خون‌ریزی‌های شدید عادت ماهیانگی از نگرانی‌های مشترک زنان است. منظور از خون‌ریزی درحدی است که فعالیت‌های معمول زندگی تعطیل شود و همراه با درد شدید نیز باشد. زنان باید بدانند؛ این شرایط غیرطبیعی است و باید به پزشک زنان مراجعه کنند. به‌ویژه وقتی این خون‌ریزی‌ها بیشتر از ۱۰ روز هم طول بکشد.
نشانه‌های خطر
خون دوره سالم قاعدگی از قرمز روشن تا قهوه‌ای تیره یا سیاه متغیر است و خون یا ترشحاتی که نارنجی یا خاکستری باشند، نشانه وجود مشکلی مانند عفونت هستند. وجود لخته خون نیز در خون‌ریزی‌های قاعدگی طبیعی است، ولی نباید بزرگ‌تر از یک بند انگشت باشند، درغیر این‌صورت خطرناک است و نیاز به پیگیری دارد.
لکه‌بینی
خون‌ریزی‌های خفیف خارج از زمان عادت ماهیانه را لکه‌بینی می‌گویند که می‌تواند علت‌های زیادی داشته‌باشد. برای نمونه لکه‌بینی چند روز پس از پایان قاعدگی از افت میزان استروژن در خون است. گاهی هم به‌علت نزدیکی و باروری یا التهاب و عفونت در دهانه رحم ایجاد می‌شود. در این صورت بهتر است با یک پزشک مشورت کرد.
بی‌نظمی‌های قاعدگی
قرار نیست عادت ماهیانه همه منظم باشد. گاهی برخی ژنتیکی این ویژگی را دارند. ولی بی‌نظمی گاهی می‌تواند نشانه وجود مشکلی باشد، مانند تنبلی تخمدان که سبب تأخیر در قاعدگی می‌شود. بیماری‌هایی مانند هیپرتیروئیدی سبب افزایش طول چرخه قاعدگی و خون‌ریزی و بیماری‌هایی مانند اندومتریوزیس و مصرف دارو‌های جلوگیری از بارداری و چاقی سبب کوتاه‌شدن این دوره و کم‌شدن خون‌ریزی می‌شوند.
حجم خون‌ریزی
حجم خون قاعدگی برای هر شخص مقدار معینی است و برای طبیعی بودن آن می‌توان از نظر یک متخصص کمک گرفت. خانم‌ها نباید از راه‌حل‌هایی استفاده کنند که دوستان و آشنایانشان برای افزایش یا کاهش این حجم خون‌ریزی توصیه می‌کنند.
درد‌های طبیعی و غیرطبیعی
عادت ماهیانه در همه افراد با درد و ناراحتی همراه نیست، ولی خیلی‌ها این درد‌ها را تجربه می‌کنند. شدت آن هم برای هرفرد متفاوت از دیگری است. درد‌های شکمی، مفاصل، کمردرد و درد در ناحیه لگن معمولا طبیعی است، ولی گاهی می‌تواند نشانه‌ای از بروز یک بیماری دیگر باشد که باید از این نظر هم مطمئن شد، مانند درد‌های لگنی با منشأ عفونت یا دردکمر و شکم به علت بیماری آندومتریوز یا دیسمنوره.
کاهش درد‌های قاعدگی
درمان درد‌های قاعدگی با دارو ممکن است، اما باید زیرنظر یک پزشک باشد. بهتر است از روش‌های دیگری مانند خوردن دمنوش و کیسه آب گرم که کمک گرفت. دمنوش‌های گیاهی که برای این زمان‌ها توصیه می‌شود؛ چای بابونه، دمنوش دارچین، چای زنجبیل، پیکنوژل و چای و نبات است.
تغییرات خلق‌وخو
بیشتر زنان در دوران عادت ماهیانه خود ازنظر خلقی تغییر می‌کنند و بسیار حساس می‌شوند که لازم است اطرافیان به‌ویژه همسرانشان با اطلاع از این موضوع، همراهی و همدردی بیشتری با آن‌ها داشته‌باشند. برای درمان‌های دارویی هم باید از یک متخصص کمک گرفت. در ادامه به برخی از این تغییرات اشاره‌ای داریم:
- تغییرات عاطفی
- تنش یا اضطراب زیاد
- حالات افسردگی مانند گریه مداوم و بی‌علت
- نوسانات خلقی و تحریک‌پذیری زیاد
- تغییر در اشتها و هوس‌های غذایی
- مشکلات خواب
- دوری از اجتماع و گوشه‌گیری
- مشکل در تمرکز
- تغییر در میل جنسی
زمان مراجعه به پزشک
عادت ماهیانه رابطه مستقیمی با باروری دارد، برای همین باید همیشه از نظر یک متخصص زنان دراین‌باره کمک گرفت تا از طبیعی بودن یا غیرطبیعی بودن شرایط مطمئن شد. در ادامه به برخی از شرایطی که مراجعه به پزشک را الزام‌آور می‌کند، اشاره کوتاهی داریم:
- شروع عادت ماهیانه و وقتی قاعدگی تا سن پانزده سالگی شروع نشده باشد.
- وقتی خون‌ریزی برای سه‌ماه قطع شده و بارداری اتفاق نیفتاده باشد.
- وقتی خون‌ریزی بیشتر از هفت‌روز طول بکشد یا خیلی زیاد باشد، طوری که هر یک تا دو ساعت باید پد بهداشتی را عوض کرد.
- وقتی چرخه قاعدگی کمتر از ۲۱ روز یا بیشتر از ۳۵ روز طول بکشد.
- وقتی درد خیلی شدیدی در زمان قاعدگی تجربه شود.
- وقتی خون‌ریزی بین دو دوره یا لکه‌بینی تجربه شود.
- تب یا احساس بیمار بودن پس از استفاده از وسایل بهداشتی
هم‌زمانی قاعدگی و بارداری
معمولا یکی از نشانه‌های بارداری، قطع خون‌ریزی‌های ماهیانه است، ولی گاهی تا چندماه هم‌زمان با بارداری، عادت ماهیانه هم اتفاق می‌افتد که گاهی ممکن است، نشانه خطری مانند حاملگی خارج از رحم باشد. برای همین بهتر است در چنین شرایطی حتما از یک پزشک مشورت گرفت.
ضرورت رعایت بهداشت
استفاده‌طولانی‌مدت از پد‌های بهداشتی سبب بروز عفونت خواهدشد. دوش گرفتن باید کوتاه‌مدت و ایستاده باشد. از دستمال تمیز برای خشک کردن بدن کمک گرفت تا محیط مرطوب سبب رشد میکروب‌ها و باکتری‌های مضر در بخش دستگاه تناسلی نشود.
یک توصیه مهم به والدین
آغاز عادت ماهیانه در دختران یک اتفاق بزرگ است، بنابراین ضرورت دارد پیش از شروع این تغییرات در بدن، آن‌ها را آماده کنیم. در این‌باره با آن‌ها صحبت کنیم و به آن‌ها اطلاعات درست بدهیم. توجه به تغذیه و احساسات آن‌ها، خواب و استراحت و ایجاد فضایی آرام در خانه و مدرسه از ضروریات اولیه است. حمایت‌هایی که سال‌ها بعد باید همسران این دختران از آن‌ها داشته‌باشند.
اهمیت تغذیه و مراقبت
عادت ماهیانه با ازدست دادن خون زیادی همراه است و شبیه به یک زایمان نیاز به مراقبت و تغذیه مناسب دارد. پس این توصیه‌ها را باید جدی گرفت.
- مصرف قرص آهن، زینک، منیزیم و ویتامین B.
- مصرف آب و نوشیدنی‌هایی با طبع گرم به مقدار زیاد.
- خوردن میوه و سبزیجات تازه بیش از هرزمان دیگری.
- مصرف موادغذایی مقوی و دارای مواد معدنی و آهن بسیار.
- پرهیز از مصرف زیاد نمک و شکر، غذا‌های نفاخ و ترش و با طبع سرد.
- پرهیز از مصرف دخانیات، مخدر‌ها و مشروبات الکلی.
- داشتن خواب مناسب و استراحت کافی.
- پرهیز از استحمام زیاد و ورزش‌های سنگین.
- پرهیز از رابطه جنسی.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
